Grauwe kennismaking met Marokko

Emiel Martens en zijn metgezel Jordi Vermeulen reizen twee weken door Marokko en laten zich verrassen door het land van duizend-en-één nacht. In het eerste deel komen Emiel en Jordi via Melilla en Nador in de oude koningsstad Fès, waar ze een aanbod van de Marokkaan Mustapha krijgen om samen met hem naar de woestijn te gaan. Ondanks hun twijfels, gaan Emiel en Jordi met hem mee. In Marrakech krijgt het avontuur echter een abrupt einde.

Emiel Martens

Alhoewel het incident met de Mustapha’s ons allemaal bezighoudt, lijken we in zekere zin ook opgelucht te zijn. Natuurlijk gunnen we het de twee Marokkaanse jongens niet dat ze achter de tralies moeten – vooral niet omdat ze ons in feite niets hebben misdaan – maar op hetzelfde moment voelen we ons nu wat meer op ons gemak, hoeven we niet steeds zo alert te zijn. Gen en Karin vertellen dat ze de Mustapha’s ook niet echt vertrouwden, maar net als wij het risico wilden nemen.

Gevolg is wel dat je door dit wantrouwen steeds op je hoede bent en jezelf constant dingen afvraagt: is Mustapha eerlijk of niet? Vertelt hij de waarheid of manipuleert hij ons? Kan ik mijn tas bij hem achterlaten of ben ik hem dan kwijt? Brengt hij ons naar de goede plek of kent hij het gebied eigenlijk ook niet? Kortom, word ik “genaaid” of niet? Deze vraag komt tijdens mijn contacten met de Marokkaanse stedelingen, en dan met name jonge mannen (the husslers of the big cities), steeds weer naar voren, waardoor ik mij als toerist in het land van duizend-en-één nacht tot nu toe toch vooral onrustig en opgejaagd voel.

Marrakech

De avond en nacht in Marrakech, ook wel de “rode parel” van Marokko genoemd, is daarentegen aangenaam verrassend en zelfs verrassend aangenaam. Eerst bezoeken Jordi en ik de Djemma el-Fna, een groot plein bij de ingang van de medina waar goochelaars, verhalenvertellers, acrobaten, slangenbezweerders, muzikanten en helers hun kunsten vertonen. Te midden van de vrolijke chaos staan sapkarren, etenskarren en marktstandjes.

De genummerde standjes zijn als het ware complete mobiele restaurants en bieden een grote verscheidenheid aan traditionele Marokkaanse etenswaren aan. Jordi en ik schuiven aan bij kraampje 1, wat het beste “restaurant” van het hele plein schijnt te zijn, en smullen van het enorme aanbod. Na de maaltijd lopen we via de Rue Souk Semmarine de grootste souk van Marokko binnen. Het rijk van de handel en ambachten is enorm. De souk van Marrakech bestaat uit zo’n wirwar van straatjes dat we binnen de kortste keren verdwalen; een jongetje brengt ons voor 2 Dirham (zo’n 0,20 Eurocent) terug naar de Djemma el-Fna.

Op het dakterras van ons hotel komen we later die avond Gen en Karin weer tegen. De twee enthousiaste en daadkrachtige dames halen ons over om samen met hen op eigen houtje naar de kleine oase Merzouga af te reizen om aldaar een kamelentocht door de woestijn te regelen. De volgende ochtend zitten we zodoende op Australisch verzoek al vroeg in de taxi naar Aït Bennadou, een dorpje 32 kilometer ten noordwesten van Ouarzazate en tevens onze eerste tussenstop op weg naar Merzouga.

De taxichauffeur, een sympathieke maar koppige oude man, brengt ons voor 100 dirham per persoon (ongeveer 10 Euro) via steile bergwegen van Marrakech naar Aït Bennadou, een rit van ruim vier uur. We rijden daarbij dwars door het Hoge Atlasgebergte, wat schitterende vergezichten oplevert en een rustgevende sfeer met zich meebrengt.

Eenvoud en gastvrijheid

In Aït Bennadou, gelegen aan de zuidrand van de Hoge Atlas, beleven we een heerlijke dag. Het kleurrijke dorpje levert fascinerende “tijdloze” beelden op: omraamd door het grijszwarte Atlasgebergte worden de geelbruine huizen weerspiegeld in de traag stomende rivier Asif Mellah, waar muilezels passanten naar de overkant brengen.

Daar begint de voet van de muur om de kasbah, een “traditioneel” lemen dorp op een berg waar nog steeds enkele tientallen Berbers wonen. Als we met z’n vieren door het doolhof van kronkelige straatjes lopen, worden we door een lieve Berbervrouw uitgenodigd vanavond bij haar en haar kinderen te komen eten. Hier zeggen wij uiteraard geen nee tegen.

Die avond krijgen we door moeder Fatima een heerlijke tajjine maaltijd voorgeschoteld, een traditioneel Marokkaans gerecht van vlees en groente gesmoord en opgediend in een lemen pot met puntige deksel. Samen met de kinderen, van wie de kleine Latipha echt een schatje is, zitten we met z’n allen gezellig in een kring op de grond.

Omdat Fatima alleen Berber spreekt, verloopt de communicatie via een aanwezige neef die naast Berber ook redelijk Frans en Engels spreekt. Via neef Mohammed komen we te weten dat Fatima’s man herder is en vanwege zijn werkzaamheden een groot deel van het jaar niet thuis is. De oudste zoon is dus nu als het ware “de man des huizes”, alhoewel ook hij vertelt dat hij de kasbah binnenkort wil verlaten om in Marrakech rechten te gaan studeren. Al met al zorgt de levensstijl en gastvrijheid van de Berberfamilie voor een indringende ervaring.

De volgende ochtend staan Gen, Karin en ik al vroeg op om de zonsopgang te bekijken. Blootsvoets lopen we door de koude rivier naar de overkant en wachten we tot de zon langzaam maar zeker boven de horizon verschijnt. Na ruim een uur toont de zon zich eindelijk in volle glorie en gretig fotograferen we de schitterende lichtval op het water.

“Photo competition material”, zo oordeelt Gen. Wat later die ochtend besluiten Jordi en ik al hardlopend de oase te verkennen. De dorpsbewoners zijn verrasd door zoveel lichamelijke activiteit en klappen enthousiast als we voorbij rennen. Ja, ik voel me goed in Aït Bennadou. Ontspannen en relaxed, in tegenstelling tot de afgelopen dagen in de steden.

Op naar de woestijn

Na de korte hardloopsessie nemen we afscheid van Aït Bennadou. In een gammele taxi laten Gen, Karin, Jordi en ik ons naar Ouerzazate brengen, de beroemde woestijnstad tussen de Atlas en de Sahara. Van hieruit nemen we de bus naar Er-Rachidia, de hoofdstad van de gelijknamige oaseprovincie en toegangspoort tot Merzouga. Weer stopt de bus om de paar kilometer – dit maal om passagiers langs de weg op te pikken of af te droppen – en als we uiteindelijk ‘s avonds in Er-Rachidia aankomen willen we het liefst zo snel mogelijk naar bed. Terwijl we, al zoekend naar een hotel, door de straten van Er-Rachidia lopen, begrijpen we steeds beter waarom de stad alleen dient als vluchtige doorgang naar de woestijn: de straten en gebouwen verraden weinig allure, de opdringerige Marokkaanse mannen zijn op hun irritantst en ons hotel, en dan vooral de wc, gun je niemand.

Ook de volgende morgen komen onze vrienden de husslers ons weer lastig vallen. Ze proberen ons op agressieve wijze over te halen om met hen naar een hotel in de woestijn te gaan, maar we houden voet bij stuk: we willen het zelf doen (oké, samen met onze Lonely Planet, een echte must). Deze standvastigheid levert ons het etiket “bad, bad tourists” op en boos druipen de teleurgestelde stalkers af.

Niet veel later vinden we een taxichauffeur die ons voor 100 Dirham (ongeveer 10 Euro) per persoon naar Merzouga wil brengen, een rit van zo’n 125 kilometer. Mouhammed, een sympathiek ogende Marokkaan, wil graag meerijden en met zijn vijven hobbelen we niet veel later in de oude taxi naar de kleine oaseplaats. Daar waar de geelzwarte woestijn al op ons wacht.